Pháp luật về nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp là một chủ đề quan trọng và phức tạp, liên quan đến nhiều khía cạnh của hoạt động kinh doanh và quản lý nhà nước. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về các nguyên tắc, quy định và thực tiễn pháp lý liên quan đến nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp tại Việt Nam.
Theo Điều 2 Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (TTDN) 2020, doanh nghiệp là tổ chức được thành lập theo quy định của pháp luật Việt Nam, hoặc được thành lập theo quy định của pháp luật nước ngoài và có cơ sở kinh doanh tại Việt Nam, hoặc có thu nhập từ Việt Nam. Doanh nghiệp có nghĩa vụ khai báo, tính và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của Luật TTDN và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Thuế thu nhập doanh nghiệp là một loại thuế trực tiếp, tính trên tổng thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp trong một kỳ tính thuế. Kỳ tính thuế là một năm dương lịch, trừ khi doanh nghiệp được phép áp dụng kỳ tính thuế khác theo quy định của Luật TTDN. Tổng thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp là tổng số tiền thu nhập từ hoạt động kinh doanh và các nguồn thu nhập khác, trừ các khoản giảm trừ được quy định tại Luật TTDN.
Mức thuế suất TTDN hiện hành là 20%, áp dụng cho tất cả các doanh nghiệp, trừ khi có quy định khác tại Luật TTDN hoặc các luật khác. Các doanh nghiệp được hưởng mức thuế suất ưu đãi như sau:
– 10% trong 15 năm kể từ khi có thu nhập chịu thuế đối với các doanh nghiệp mới thành lập từ vốn đầu tư trong danh mục ngành, lĩnh vực được ưu đãi đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư; các dự án đầu tư trong danh mục khu vực được ưu đãi đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư; các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khoa học và công nghệ; các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực giáo dục – đào tạo, y tế – y dược, văn hóa, thể thao và môi trường.
– 17% trong 10 năm kể từ khi có thu nhập chịu thuế đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư từ 6.000 tỷ đồng trở lên, thực hiện dự án có tổng chi phí đầu tư ít nhất 6.000 tỷ đồng và chi ra ít nhất 3.000 tỷ đồng cho chi phí đầu tư cố định trong thời gian tối đa 3 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đầu tư hoặc Giấy phép đầu tư; các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trong các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, ngoại trừ các ngành được hưởng mức thuế suất 10% theo quy định trên.
Ngoài ra, các doanh nghiệp còn được miễn hoặc giảm TTDN theo các quy định sau:
– Miễn TTDN trong 4 năm và giảm 50% TTDN trong 9 năm tiếp theo đối với các doanh nghiệp mới thành lập từ vốn đầu tư trong danh mục ngành, lĩnh vực được ưu đãi đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư; các dự án đầu tư trong danh mục khu vực được ưu đãi đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư. Thời gian miễn, giảm thuế được tính từ năm có thu nhập chịu thuế đầu tiên của doanh nghiệp hoặc từ năm thứ ba kể từ năm doanh nghiệp được thành lập, tùy theo điều kiện nào xảy ra sau.
– Miễn TTDN trong 2 năm và giảm 50% TTDN trong 4 năm tiếp theo đối với các doanh nghiệp mới thành lập từ vốn đầu tư không thuộc danh mục ngành, lĩnh vực được ưu đãi đầu tư nhưng đặt trụ sở trong danh mục khu vực được ưu đãi đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư. Thời gian miễn, giảm thuế được tính như trên.
– Miễn TTDN trong 4 năm và giảm 50% TTDN trong 5 năm tiếp theo đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khoa học và công nghệ; các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực giáo dục – đào tạo, y tế – y dược, văn hóa, thể thao và môi trường. Thời gian miễn, giảm thuế được tính như trên.
Để hưởng các chính sách ưu đãi thuế trên, các doanh nghiệp phải thực hiện các thủ tục khai báo và cung cấp các chứng từ liên quan theo quy định của Luật TTDN và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Ngoài TTDN, các doanh nghiệp còn có nghĩa vụ khai báo, tính và nộp các loại thuế khác như thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế nhập khẩu, thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB), thuế bảo vệ môi trường (TBVMT), thuế sử dụng đất (TSDĐ), thuế tài nguyên (TTN), thuế bảo hiểm y tế (BHYT), thuế bảo hiểm xã hội (BHXH), thuế bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và các khoản phí, lệ phí khác theo quy định của pháp luật.
Các doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định về thời hạn khai báo và nộp thu