Trong thời đại toàn cầu hóa, người tiêu dùng là một nhóm đối tượng quan trọng trong nền kinh tế thị trường. Người tiêu dùng có quyền được bảo vệ trước những rủi ro, thiệt hại và bất công do các nhà sản xuất, kinh doanh hàng hóa và dịch vụ gây ra. Để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, pháp luật đã quy định các trách nhiệm dân sự của các bên liên quan trong việc cung cấp hàng hóa và dịch vụ cho người tiêu dùng.
Trách nhiệm dân sự là nghĩa vụ của một cá nhân hoặc tổ chức phải bồi thường thiệt hại do họ gây ra cho người khác trong các quan hệ dân sự. Trong pháp luật bảo vệ người tiêu dùng, trách nhiệm dân sự được chia làm hai loại: trách nhiệm dân sự theo quy định của pháp luật và trách nhiệm dân sự theo thoả thuận của các bên.
Trách nhiệm dân sự theo quy định của pháp luật là trách nhiệm mà các nhà sản xuất, kinh doanh hàng hóa và dịch vụ phải chịu khi vi phạm các quy định của pháp luật về chất lượng, an toàn, thông tin và giá cả của hàng hóa và dịch vụ. Trong trường hợp này, người tiêu dùng không cần chứng minh lỗi của các nhà sản xuất, kinh doanh hàng hóa và dịch vụ, mà chỉ cần chứng minh thiệt hại do việc sử dụng hàng hóa và dịch vụ gây ra. Ví dụ, khi mua một chiếc xe máy mới, người tiêu dùng phát hiện xe máy bị lỗi kỹ thuật, ảnh hưởng đến chức năng và an toàn của xe. Người tiêu dùng có quyền yêu cầu nhà sản xuất hoặc kinh doanh xe máy bồi thường thiệt hại, đổi xe mới hoặc hoàn lại tiền.
Trách nhiệm dân sự theo thoả thuận của các bên là trách nhiệm mà các nhà sản xuất, kinh doanh hàng hóa và dịch vụ phải chịu khi vi phạm các điều khoản đã thoả thuận với người tiêu dùng trong việc cung cấp hàng hóa và dịch vụ. Trong trường hợp này, người tiêu dùng phải chứng minh lỗi của các nhà sản xuất, kinh doanh hàng hóa và dịch vụ, cũng như thiệt hại do việc vi phạm thoả thuận gây ra. Ví dụ, khi thuê một căn hộ để ở, người tiêu dùng đã thoả thuận với chủ nhà về giá thuê, diện tích, thời gian thuê và các điều kiện khác. Nếu chủ nhà không tuân thủ các điều khoản đã thoả thuận, như tăng giá thuê đột ngột, giảm diện tích căn hộ hoặc yêu cầu người tiêu dùng chuyển đi trước thời hạn, người tiêu dùng có quyền yêu cầu chủ nhà bồi thường thiệt hại, giảm giá thuê hoặc hủy bỏ hợp đồng.
Trách nhiệm dân sự trong pháp luật bảo vệ người tiêu dùng là một công cụ hiệu quả để ngăn chặn và xử lý các hành vi gian lận, lừa đảo, bán hàng kém chất lượng và vi phạm quyền lợi của người tiêu dùng. Để thực hiện trách nhiệm dân sự, người tiêu dùng cần nâng cao nhận thức về quyền và nghĩa vụ của mình, cũng như biết cách bảo vệ mình trước những rủi ro tiềm ẩn. Các nhà sản xuất, kinh doanh hàng hóa và dịch vụ cần tuân thủ các quy định của pháp luật, tôn trọng và đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng, cũng như xây dựng uy tín và chất lượng của sản phẩm và dịch vụ. Như vậy, trách nhiệm dân sự trong pháp luật bảo vệ người tiêu dùng không chỉ là một nghĩa vụ pháp lý, mà còn là một động lực để phát triển nền kinh tế thị trường bền vững và công bằng.